آشنایی با ارزیابان خسارت و وظایفی که برعهده دارند؟
ارزیابان خسارت اشخاص حقیقی یا حقوقی مستقلی که به خسارات و ادعاهای بیمهگذاران به درخواست بیمهگران رسیدگی میکنند و طبق شرایط بیمهنامه و تعهدات بیمهگر مقدار خسارت وارده را ارزیابی و تعدیل میکنند.
بیمهگران با پرداخت حقالزحمه، ارزیاب خسارت بیمهای را که فردی مستقل و کاملا مجرب است برای بررسی و تحقیق در مورد ادعای خسارت و همچنین ارزیابی ارزش هر خسارت و میزان واقعی آن بکار میگیرند . به عبارت دیگر ارزیاب خسارت موظف است خسارات اعلام شده از طرف بیمهگذاران را در شرکت بیمه بررسی و ارزیابی کند.
ارزیاب خسارت شغلی تخصصی است که نیاز به داشتن اطلاعات کامل و جامعی از اصول و حقوق، شرایط عمومی وخصوصی، بیمهنامه و همچنین آشنایی با اسناد و مدارک مربوط به خسارت دارد.
از آنجایی که بیمهگران برای ارزیابی خسارت میتوانند هر ارزیاب خسارتی را که لازم بدانند بهکار گیرند، لذا ارزیاب خسارت تحت تاثیر تصمیم بیمهگر قرار دارد. ارزیابان خسارت وابسته به شرکتهای بیمه هستند و ممکن است کارمند شرکت بیمه خصوصی یا دولتی و یا یک شرکت مدیریت ریسک باشند. کار ارزیابی خسارت تمام وقت نبوده و این افراد به صورت پاره وقت به کار گرفته میشوند .
ارزیابان خسارت دارای پروانه ارزیابی خسارت بیمهای از بیمه مرکزی بوده و به عنوان اشخاصی مستقل از شرکتهای بیمه هستند که وظیفه بررسی و ارزیابی خسارت و تعیین مقدار آن و همچنین میزان تعهد بیمهگر مطابق با شرایط بیمهنامه و مذاکره برای تعدیل و تسویه خسارتهای بیمهای را به عهده میگيرند. این اشخاص که شغل منحصر به فردشان ارزیابی خسارت میباشد باید سوگند یاد کنند که به صورت مستقل و بر اساس شرایط بیمهنامه خسارت را ارزیابی نمایند.
نقش ارزیابان خسارت ایجاد ارتباط مناسب بین بیمهگذاران و شرکتهای بیمه در زمان وقوع خسارت تحت پوشش بیمه میباشد. پرداخت خسارت در چارچوب قرارداد و تعهدات بیمه موضوع حائز اهمیتی است که شرکتهای بیمه باید توجه بیشتری به آن داشته باشند. در زمان وقوع خسارت باید بین بیمهگذاران و شرکتهای بیمه ارتباط مناسبی برقرار و خسارت وارده در چارچوب تعهدات بیمه پرداخت گردد.
ارزیابان خسارت بیمهای بایستی با تدبیر، تکنیک، تجربه کافی و با صداقت خسارتها را بررسی و گزارش خود را ارائه نمایند.
ارزیابان خسارت بیمهای باید بتوانند به گونهای اعتماد بیمهگذار و بیمهگر را جلب کنند که طرفین اطمینان حاصل کنند که نظر کارشناس در تعیین خسارت صحیح است.
شبکه ارزیابی خسارت در کشورهای اروپایی و برخی از کشورهای پیشرفته آسیایی برخلاف ایران، مستقل از شرکت های بیمه بوده و مانند شرکتهای بیمه سابقهای طولانی دارد اما در ایران شبکه ارزیابان خسارت بهتازگی و توسط بیمه مرکزی ایران پس از پیگیری چند ساله ایجاد شده است و اولین گروه از این ارزیابان مستقل را پس از گزینش و گذراندن دورههای لازم وارد بازار بیمه کشور کرده است .
گفتنی است که هر فعالیت و عملی امکان دارد در آغاز با مقاومتهایی روبرو شود بنابراین ارزیابان خسارت باید دقت کافی را در انجام کار حرفهای و با کارشناسی صحیح خود اعمال نمایند تا اعتماد بیمهگران و بیمهگذاران را به درستی کار خود جلب کنند و بتوانند جایگاه مناسب خود را در زمینه صنعت بیمه و همچنین بین بیمهگران و بیمهگذاران پیدا کنند. با توجه به فعالیت بیش از 7000 نماینده شرکت بیمه و بیش از 400 کارگزار رسمی بیمه در ایران، ایجاد و توسعه موسسات ارزیابی خسارت در پیشرفت صنعت بیمه کشور نقش بسزایی داشته است. حوزه فعالیت ارزیابان خسارت بیمهای در سراسر کشور و بدون هیچ گونه محدودیتی در بررسی و ارائه گزارش ارزیابی خسارت بیمهای است.
ویژگیهای ارزیاب خسارت:
– بیطرف و مستقل، قابل اعتماد و عملکرد صحیح، سلامت نفس.
-متخصص، داشتن اطلاعات کاملی از اصول بیمهای و حقوقی، محقق، دقیق و کاوشگر.
– مودب، باسیاست (دیپلمات)، باهوش، قابلیت متقاعد کردن افراد، شخصیت غیرتهاجمی، باتقوا، دور بودن از گناه.
– توانایی برقراری ارتباط شفاهی و نوشتاری به صورت شفاف و ساده در گزارشات تخصصی.
– قاطعیت و نداشتن تعصب.
– آگاهی، زیرکی و دقت به ظرافتهای خاص هر نوع خسارت بیمهای.
– وقت شناسی و ادراک محدودیتهای زمانی.
– قابلیت جذب و درک سریع اطلاعات.
تحصیلات مورد نیاز ارزیاب خسارت
– شناخت اصول و قوانین بیمه .
– داشتن اطلاعات عمومی کافی در زمینه خسارت.
– شناخت محدودیتهای حقوقی.
– آشنایی با حسابداری و محاسبات مالی/ شیمی/ برق/ فیزیک/ کتابداری/ تجارت (فروش/خرید قرارداد)/ مدیریت بازرگانی.
– آشنایی با امور فنی/ مهندسی مال بیمه شده (مهندسی ساختمان/ صنایع/ مکانیک/ برق)
– آشنایی با علم حقوق/ طب/ املاک/ بیمه (کارشناس بیمه/ مدیریت بیمه) .
– خوانده باز/ ورزشکار/ پیشبینی کننده.
– داشتن اطلاعات کاملی از قیمت فعلی هرچیز از بند کفش تا بند چتر
– دانستن همه چیز/ همه چیز را دیدن و چیزی نگفتن
مشتریان ارزیاب خسارت
– بیمهگذاران.
– خود بیمهگران
– بیمهگران
– بیمهگران اتکایی.
– نمایندگان / کارگزاران
– پذیره نویسان بیمه.
اقدامات ارزیاب در ارزیابی خسارت:
- دریافت مدارک و شواهد از ناظران عینی که در زمان وقوع حادثه به نحوی درگیر بوده یا حضور داشتهاند و مراجع ذيربط.
- بررسی ماهیت، دلیل، میزان خسارت.
- تعیین مقدار و هزینه خسارت.
- ارزیابی و تعیین تعهدات بیمهگر مطابق شرایط بیمهنامه و محاسبه مبلغ قابل پرداخت در هر خسارت با در نظر گرفتن امکان بازیافت یا ارزش اسقاطی مورد خسارتدیده.
- شرکت درجلسات بیمهگر و بیمهگذار برای ارزیابی و رسیدن به توافق.
- دریافت مجوز از بیمهگر و بیمهگذار برای انجام ارزیابی.
- بازدید و بررسی محل حادثه با هماهنگی با بیمهگذار/ بیمه گر.
- بررسی و ارائه توصیههای مورد نیاز برای جلوگیری از گسترش خسارت.
- انطباق دادن مشخصات مورد بیمهشده با مورد خسارتدیده.
عوامل موثر در عملکرد مناسب ارزیاب خسارت:
- عدم جانبداری، سلامت نفس و رازداری.
- سرعت عمل/ دقیق در همه امور.
- دید تخصصی و فنی.
- قاطع بودن و استحکام در برخوردها.
خدمات ارزیابی خسارت: (در این رشته ها)
- اموال.
- وسایل نقلیه.
- مسئولیت/ مهندسی.
- اشخاص .
وظایف اساسی ارزیاب خسارت:
1) آگاهی و دستیابی به جزئیات اصلی و خاص در یک خسارت این که یک خسارت چرا، چگونه و در چه زمان و مکانی رخ داده است.
جزئیات کامل شامل مکان، زمان و علت رخداد زیان ،مبلغ خسارت تعلق گرفته و خطر یا حادثهای که منجر به وقوع خسارت شده است، میباشد .
2) انطباق خسارت با شرایط ذکر شده در قرارداد بیمهنامه. و مشخص نمودن مبلغ خسارت قابل جبران از طرف بیمهگر و علت وجود تفاوت احتمالی بین هزینه خسارت تعلق گرفته و قابل پرداخت. شرایط و محتویات بیمهنامه / استثنائات و انضمامات. میزان فرانشیز در هر بیمهنامه و هر خسارت/ فرصت اعلام حادثه به بیمهگر.
3) قابلیت محقق شدن شرایط جانشینی و حدود خسارت قابل بازیافت توسط بیمهگر.
4) ارزیابی میزان و مبلغ خسارت.
5) بکار گیری افراد متخصص و مشاورین مناسب
6) اداره و مدیریت پروسه ارزیابی.
7) بررسی دلیل ایجاد خسارت.
8) ارائه نصیحت و توصیههای مدیریت ریسک.
روش کنترل خسارت روش مناسبی است که در مدیریت ریسک بکار گرفته میشود که به صورت انجام میگیرد:
روش اول به صورت پیشگیری از وقوع خسارت است که با کاهش دادن پیاپی خسارت، از وقوع خسارات بسیار جلوگیری کند و احتمال وقوع خسارت را به کمترین مقدار ممکن برساند. و روش دوم به صورت کاهش میزان خسارت است، که ارتباطی با وقوع پیاپی خسارت نداشته و با کاهش شدت رخداد خسارت همراه است. در بیشتر اوقات هر دو روش با هم در مدیریت ریسک مورد استفاده قرار میگیرند.
موقعیت شغلی ارزیاب خسارت بیمه ای:
- انتخاب توسط بیمهگر
- داشتن استقلال و ذکر شدن در بیمهنامه.
- انتخاب توسط بیمهگذار در ارزیابی.
- کمک گرفتن از کارشناس متخصص/ کارشناسان متفرقه/ ناظران عینی/ بازرسان/ پلیس و همچنین اطلاعات شفاهی و مکتوب درگزارش ارزیابی خسارت.
مطابق ماده 2 این آییننامه، پس از تایید اساسنامه توسط بیمه مرکزی ایران و اعلام موافقت کتبی میتوان نسبت به ثبت موسسه ارزیابی خسارت اقدام نمود .
*اشخاص حقیقی، موسسین و شرکا برای دریافت پروانه ارزیابی خسارت در یک یا چند رشته بیمهای، باید علاوه بر داشتن حداقل مدرک تحصیلی لیسانس، نداشتن سوء شهرت و موفقیت در آزمون کتبی و شفاهی بیمه مرکزی ایران، دو سال سابقه کار مفید در ارزیابی و کارشناسی خسارت در زمینه تخصصی مورد تقاضا به تشخیص بیمه مرکزی ایران داشته باشند یا دو سال سابقه کار مفید بیمهای داشتهباشند و دوره آموزشی 40 ساعته مورد نظر بیمه مرکزی ایران را بگذرانند.
**بر اساس موارد دیگری از آیین نامه شماره 50 شورای عالی بیمه، ارزیاب خسارت بیمهای، موسسین و شرکا همچنین اقارب نسبی و سببی درجه 1 از طبقه اول آنان نباید چه به صورت مستقیم و چه غیر مستقیم در پرونده خسارت تحت ارزیابی خود نفعی داشته باشند.
**مطابق ماده 10 این آییننامه، شرکتهای بیمه نمیتوانند برای ارزیابی خسارت از خدمات موسسات و اشخاصی که دارای پروانه ارزیابی خسارت از بیمه مرکزی ایران نیستند استفاده کنند اما بکارگیری کارشناسان شرکت و یا متخصصین فنی در رشتههای مختلف برای محاسبه میزان خسارت مشکلی ندارد. (با نقش ارزیابان خسارت و تدبیرات برونسپاری صنعت بیمه در بخش خسارت مغایر میباشد.)
استفاده از آن دسته از موسسات معتبر ارزیابی خسارت که در خارج از کشور ایران به ثبت رسیدهاند و به صورت بین المللی فعالیت دارند، در فرایند ارزیابی خسارت مجاز میباشد و با لغو اصلاحیه ماده 10 آییننامه 50 توسط بیمه مرکزی که باعث عدم استفاده شرکتهای بیمهای از این ارزیابان میشد، شاهد فعالیت وسیع موسسات مستقل ارزیابی خسارت در آیندهای نزدیک خواهیم بود که به عنوان حلقه گمشده در زنجیره فرایند تشکیلات بیمهای به عنوان تشکیلاتی مستقل از حقوق بیمهگذاران( مشاور )، همراه و همکار شرکتهای بیمهای باشد.
** مطابق ماده 4 این آییننامه اعضا هیئت مدیره، مدیر عامل یا کارمند شاغل موسسات بیمه، شرکتهای نمایندگی یا کارگزاری بیمه و دفاتر ارتباطی یا نمایندگان یا کارگزاران بیمه نمیتوانند ارزیاب خسارت بیمهای باشند.
** مطابق ماده 6، موسسه ارزیابی خسارت برای اخذ پروانه فعالیت باید برای تضمین حسن انجام کار و تضمین حقوق شرکتهای بیمه، بیمه گزار یا سایر اشخاص ذینفع به صورتی که بیمه مرکزی ایران متناسب با رتبه موسسه مشخص میکند، به صورت وجه نقد یا ضمانتنامه بانکی یا وثیقه ملکی یا سفته با ضامن معتبر و یا ترکیبی از این موارد نزد بیمه مرکزی ایران به امانت گذارد.
پیشنهادات
1) بیمه مرکزی وظیفه نظارت (بر فعالیتهای شرکتهای بیمه و رسیدگی به شکایت بیمهگزاران از شرکتهای بیمه را به عهده دارد و از آنجایی که بیمه مرکزی فاقد تشکیلاتی است که بتواند در کار فنی دخالت کند، شکایتهایی که مردم از شرکتهای بیمه در مورد تعیین و تخمین خسارت دارند، به بیمه مرکزی ارجاع داده میشود وبیمه مرکزی چون توانایی قضاوت روی این مسئله را ندارد به بیمهگران مکاتبه میکند و علت شکایت را جویا میشود. ورود ارزیابان خسارت به این مسائل، میتواند مشکلات نظارتی بیمه مرکزی را تسهیل کند و به شکایات بیمهگران را رسیدگی کند. ایجاد یک سازمان غیردولتی ( N.G.O ) که بتواند بیمهگذار را به عنوان یک مصرفکننده صنعت بیمه حمایت کند و در خرید بیمهنامه به او مشاوره دهد تا در زمان وقوع خسارت دچار چالش نشوند و همچنین باعث نفع حداکثری بیمهگران شود، لازم و ضروری میباشد.
2) بیمه مرکزی به عنوان سیاستگذار و متولی صنعت بیمه میتواند با بکارگیری راهکارهایی همچون، ارائه تخفیف به بیمهشدگان، بیمهگذاران و مشتریانی که از خدمات ارزیابان خسارت بیمهای استفاده میکنند، اقدامی موثر در جهت رشد و تعالی جایگاه ارزیابان خسارت انجام دهد.
